در هفته‌های گذشته کشورهای عضو اتحادیه اروپا تصمیم ایران برای غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم را عمیقا نگران‌کننده خوانده و با لحنی گستاخانه و طلبکارانه مدعی شدند که ایران باید این برنامه را متوقف کرده و به دیپلماسی برای حل معضل فرصت دهد.

برعکس باراک اوباما که نتوانست در دوران ریاست جمهوری خود به تمام شعارهایش جامه عمل بپوشاند، بایدن سعی دارد به شعار‌های خود عمل کند. زیرا دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق آمریکا به حداکثر شعار‌های خود عمل کرده و حالا عملیاتی شدن شعار‌ها برای جو بایدن از اولویت بالایی برخوردار است.

بر همین اساس جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا سریعاً به توافق پاریس بازگشت، همچنین فرمان منع مهاجرتی ترامپ را کنسل کرد. با این حال به دلیل پیچیدگی داستان برجام، با اینکه بازگشت به برجام از شعار‌های اصلی بایدن بود، اما هنوز نتوانسته این پرونده را حل کند. در واقع بایدن می‌خواهد به برجام با سازوکار مشخص خودش بازگردد. در واقع آمریکای امروز بیش از مسئله هسته‌ای نگران حضور منطقه‌ای ایران است.

روش دیپلماسی از نوع بایدن

جو بایدن در خصوص پرونده ایران می‌داند که با شرایط داخلی امروز آمریکا نه توانایی شروع یک جنگ فرسایشی را دارد و نه می‌تواند مثل باراک اوباما فقط گزینه دیپلماسی را دنبال کند؛ بنابراین راه میانه را انتخاب کرده؛ دیپلماسی گزینه اوست، اما از اهرم فشار و جنگ همچنان استفاده خواهد کرد تا در این بین امتیاز‌های بیشتری به ایران ندهد و حتی امتیاز‌های بیشتری نیز بگیرد. زیرا آمریکا از برجام خارج شده است و آنها مقصر شرایط امروز هستند.

با این حال هدف اصلی بایدن کاهش تنش است. بر همین اساس رسماً اعلام کرد که به صورت غیررسمی به مذاکرات ۵+۱ بازمی گردد. همچنین رابرت مالی که طرفدار ایران است به عنوان مسئول امور ایران انتخاب کرده و درخواست مکانیسم ماشه را از سازمان ملل پس گرفته است.

از سوی دیگر اروپایی‌ها نیز برای حل و فصل این شرایط دست به میانجی گری زدند. بر همین اساس از دو طرف خواسته اند که در یک نشست غیررسمی در خصوص برجام شرکت کنند. کاخ سفید اعلام کرده که در مذاکره آتی شرکت خواهد کرد، اما ایران هنوز در حال بررسی این مذاکره و شرکت در آن است.

کاخ سفید: ایران به برجام بازگردد آمریکا نیز بازمی‌گردد

جنیفر ساکی سخنگوی کاخ سفید با تکرار ادعاهای دیگر مقامات آمریکایی مدعی شد که اگر ایران به توافق هسته‌ای برگردد، واشنگتن نیز بازمی‌گردد.

سخنگوی کاخ سفید مدعی شد که اگر ایران به توافق هسته‌ای برگردد آمریکا نیز به آن باز می‌گردد.

جنیفر ساکی ادعا کرد: توافق هسته‌ای آغازی برای توافق جدید با هماهنگی شرکای ما خواهد بود و اکنون توپ در زمین ایران است.

این مقام آمریکایی در حالی مدعی است اکنون توپ در زمین ایران است که این کشور بدون توجه به تعهدات خود در توافق هسته‌ای، آن را ترک کرده و قطعنامه سازمان ملل را نقض کرده است.

پایگاه اکسیوس همچنین مدعی شد: دولت بایدن همچنان به دنبال این است که چگونه می‌تواند توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ را که دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد، احیا کند. اما این مسأله نیازمند همکاری با همپیمانان (آمریکا) به منظور کاهش تلاش‌های ایران برای غنی سازی اورانیوم و جلوگیری از رقابت تسلیحاتی در خاورمیانه است.

طبق اعلام این پایگاه یکی از افراد آگاه از این خبر گفته است: یکی از مسائل اصلی در روز جمعه این خواهد بود آیا برای بازگشت به توافق هسته‌ای تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری ماه ؤوئن در ایران فشار آورده شود و یا تا پس از آن صبر شود.

پایگاه اکسیوس همچنین اعلام کرد وزارتخانه‌های خارجه و دفاع از اظهار نظر در خصوص این خبر خودداری کرده اند.

برجام و دولت جدید آمریکا

آمریکای دوران جو بایدن اگرچه ادعای بازگشت به توافق را دارد، اما عملا همان سیاست دوران اوباما و ترامپ را پی خواهد گرفت.

اکنون ایران به برجام بی‌ نیاز شده است چرا که در طول ۵ سال گذشته ذره‌ای از تعهدات آمریکا و اروپا اجرا نشد، اما ایران توانست این دوران را سپری کند.

زمانی که اجرای تعهدات از سوی ایران با پاسخ مخرب آمریکا و اروپا در اجرای توافق روبرو شد و توانست تحریم‌ها و فشار حداکثری را پشت سر بگذارد، اصرار و عجله‌ای برای بازگشت بایدن به برجام معنی ندارد.

جو بایدن و تیم کابینه او اگر اعتقاد به توافق و تعهد به امضای آمریکا در پیمان هسته‌ای با ایران داشته باشند این همه کش و قوس به این ماجرا لازم نیست، کافی است تعهدات را اجرا کند و ایران نیز به شرایط قبل بازگردد.

در این میان این ایران است که نسبت به عمل و رفتار آمریکا و اروپا بی‌اعتماد و مشکوک است و دلیلی ندارد که آنها نسبت به عملکرد ایران شک داشته باشند.

ایران ۳ سال تعهدات برجامی خود را به طور کامل اجرا کرد و پس از خروج رسمی آمریکا از برجام و بدعهدی اروپایی‌ها، به کاهش تعهدات خود اقدام کرد. آمریکا شرط گذاشته است که ایران به تعهدات خود باز گردد آنگاه برخی از تحریم‌ها را تعلیق کند.

درون آمریکا اختلافاتی بر سر بازگشت به برجام دیده می‌شود، مجلس نمایندگان آمریکا مخالف بازگشت بایدن به برجام است، در واقع اعلام کرده است که رییس جمهور با موانع زیادی برای بازگشت روبرو است و یک پروسه طولانی در پیش است.

بایدن و تیم او رایزنی‌هایی را با همپیمانان خود آغاز کرده‌اند و حتی رییس جمهور آمریکا با ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه تلفنی درباره ایران و برجام گفت وگو کرده است.

نتیجه این رایزنی‌ها هر چه باشد، به نظر نمی‌رسد که به لغو تحریم‌ها و اجرای تعهدات از سوی آمریکا منجر شود.

مشکل آمریکا اختلافات درونی خود بر سر بازگشت به برجام نیست، بلکه مشکل اساسی کاخ سفید با ایران این است که اصلا اعتقادی ندارد که باید به ایران با لغو تحریم‌ها فرصت بازسازی داد، در حالی که ایران توانسته است بیش از ۴۰ سال تحریم‌های شدید را تحمل کند و اکنون این تحریم‌ها کارایی خود را از دست داده و تبدیل به فرصت شده است؛ آمریکا علیه ایران تلاش بیهوده می‌کند، تلاشی که تأثیر معکوس گذاشت و ایران را قدرتمندتر کرد.

لغو تحریم‌ها، وظیفه آمریکا و اروپا

مقامات آمریکایی و اروپایی طوری وانمود می‌کنند که گویی آنها به تمامی تعهدات برجامی خود عمل کرده‌اند و این ایران بوده که در برجام عهدشکنی کرده و حالا باید با دیپلماسی، به اجرای کامل تعهدات خود بازگردد.این در حالی است که ایران در برجام طلبکار است و آمریکا و ‌تروئیکای اروپایی در این پرونده به کشورمان بدهکار هستند.

مسئله اصلی در برجام، نه بازگشت ایران به تعهدات، بلکه لغو تحریم‌ها توسط آمریکا و پایبندی کامل اروپا به تعهدات برجامی خود است.

رهبر معظم انقلاب- 19 دی 99- فرمودند: «این بحث را مطرح می‌کنند که آمریکا به برجام برگردد یا برنگردد؟ جمهوری اسلامی هیچ اصرار و عجله‌ای برای بازگشت آمریکا به برجام ندارد، بلکه مطالبه منطقی ما رفع تحریم‌ها و بازگرداندن حق غصب‌شده ملت است که این وظیفه آمریکا و اروپایی‌های دنباله‌‎رو آن است».

ایشان در ادامه تأکید کردند:«اگر تحریم‌ها برداشته شد بازگشت آمریکا به برجام معنا می‌دهد البته مسئله خسارت‌ها که جزو مطالبات ما است در مراحل بعدی دنبال خواهد شد، اما بدون رفع تحریم‌ها بازگشت آمریکا به برجام حتی ممکن است به ضرر کشور هم باشد... عمل کردن جمهوری اسلامی به همه تعهدات خود در شرایطی که طرف مقابل به همه تعهدات خود عمل نمی‌کند، بی‌معنی است. البته اگر آنها به تعهدات خود بازگردند ما نیز برمی‌گردیم، همچنان‌که بنده از ابتدای برجام گفتم اقدامات باید به‌صورت متناظر و «کار و تعهد آنها در مقابل کار و تعهد ما» باشد که البته این، اولِ کار انجام نگرفت اما اکنون باید انجام شود».

از مجموعه مواضع آمریکا و اروپا فهمیده می شود آن‌ها سر سازگاری و عمل به تعهدات خود را ندارند. لذا یک فرصت تاریخی برای ایران پدید آمده است که پیشرفت های هسته‌ای خود را بدون دغدغه جامعه جهانی طی کند.پیشرفت پزشکی، کشاورزی و ... دیگر رشته های علمی ما به‌ویژه در حوزه انرژی نیاز به صنعت هسته ای دارد. ما باید بدون ملاحظه در این راه پیش رویم و گوش به هیچ تهدید، ترغیب وتحبیب دشمن ندهیم.

و در آخر در طول این مدت ملت ایران در برابر فشارهای تحریم ایستادگی کردند و شرایط دشوار را تحمل کردند. با ایستادگی مردم و خنثی سازی اثر تحریم‌ها طبق تاکید مقام معظم رهبری غربی‌ها نیز به این نتیجه خواهند رسید که ایران کشور قدرتمندی است و توانسته موقعیت خود را در جهان و منطقه حفظ کند و با قدرت دفاعی بسیار بالای خود از امنیت ملی و منافع خود دفاع می‌کند.

تجربه تلخ شش ساله، به ما آموخت که وعده و امضای مقامات آمریکایی و اروپایی کمترین اعتباری ندارد و اساسا چاره تحریم ها، خنثی کردن آن است. تحریم های ظالمانه آمریکا جواب نداده است. جایگاه اقتصاد ایران در جهان و مؤلفه‌های قدرت ملی به آمریکا اجازه نمی‌دهد به فکر فشارهای بیشتر باشد.

آغاز فعالیت‌های هسته‌ای ایران، پایان فشارهای شرطی است و در این مسئله مهم نمی توان شکی کرد. هر کس در این شک کند یا کاسب تحریم است یا سَر و سرّی با دشمن دارد.