به طور حتم الگوشدن و اسوه بودن، تابع شرایط و ویژگی های خاص خود است، انسان ها باید سال های سال در زمینه های گوناگون در میان مردمان خویش از آن چنان نقش محوری و اثر بخش، حضوری وحدت آفرین و خدماتی ماندگار و محبوبیتی مثال زدنی و شخصیتی پرنفوذ برخوردار و توانسته باشند از کوران سخت امتحانات گوناگون سربلند وسرفراز بیرون بیایند تا به عنوان انسانی صاحب نفوذ و شخصیتی قابل تکریم و نمونه مورد توجه دیگران قرار گیرند.  

شهید حاج قاسم سلیمانی ۲۰ اسفندماه سال ۱۳۳۵ در روستای قنات ملک از توابع رابر کرمان در یک خانواده کارگری چشم به جهان گشود. ۱۱ سال بیشتر نداشت که پس از پایان تحصیلات ابتدایی به کرمان رفت. پس از اخذ دیپلم به شغل بنایی مشغول شد و بعد‌ها فعالیت خود را به عنوان پیمانکار در اداره آب کرمان آغاز کرد.
دوران جوانی و پیروزی انقلاب اسلامی

با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ همزمان با پیمانکاری در اداره آب کرمان به صورت افتخاری به عضویت سپاه کرمان درآمد. پیش از آغاز دفاع مقدس و با شورش کرد‌ها به مناطق غرب کشور رفت. در حوادث انقلاب اسلامی ایران با روحانی مشهدی به نام رضا کامیاب آشنا شد که او را وارد جریانات انقلاب کرد. سهراب سلیمانی برادر شهید می‌گوید که او یکی از گردانندگان اصلی راهپیمایی‌های کرمان در زمان انقلاب بود.
آغاز دفاع مقدس

هنگامی که عراق در سال ۱۳۵۹ به ایران حمله کرد، حاج قاسم سلیمانی چندین گردان از کرمان را آموزش داد و به همراه آن‌ها راهی مناطق عملیاتی جنوب کشور شد. او حتی در دوره‌ای فرماندهی سپاه آذربایجان غربی را نیز برعهده داشت.

تاسیس لشکر ثارالله و نخستین فرمانده این لشکر

اواخر سال ۱۳۶۰ سردار سرلشکر پاسدار محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران طی حکمی سردار سلیمانی را به فرماندهی تیپ ثارالله منصوب کرد. او بسیار زیرک بود و با استفاده از همین ویژگی در عملیات‌های مختلفی همچون والفجر ۸، کربلای ۱، کربلای ۵، تک شلمچه و چندین عملیات دیگر بسیار موفق عمل کرد که حاصل آن کارنامه‌ای درخشان در این دوران بود.

مبارزه با اشرار و قاچاقچیان

سردار حاج قاسم سلیمانی پس از پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۷ به کرمان بازگشت و درگیر جنگ با اشراری شد که از مرزهای شرقی ایران هدایت می‌شدند. او تا قبل از انتصاب به فرماندهی سپاه قدس، با باندهای قاچاق مواد مخدر در مرزهای ایران و افغانستان می‌جنگید.

نیروی قدس سپاه و انتخاب به عنوان دومین فرمانده این نیرو

سردار حاج قاسم سلیمانی در سال ۱۳۷۹ با حکمی از سوی آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب پس از سردار احمد وحیدی به عنوان دومین فرمانده این نیرو انتخاب شد. او در این نیرو فعالیت‌های گسترده‌ای در زمینه تقویت و گسترش فعالیت‌های محور مقاومت داشت. در واقع این فعالیت‌های سردار سلیمانی در کنار شهید عماد مغنیه بود که سبب قدرتمندتر شدن این نیرو و ناکامی رژیم صهیونیستی در رسیدن به اهداف خود در خصوص فلسطین و همچنین لبنان شد.
ارتقا به درجه سرلشکری توسط فرمانده کل قوا

سال ۱۳۸۹ بود که سردار سرتیپ پاسدار حاج قاسم سلیمانی به جهت خدمات فراوان خود از سوی آیت الله خامنه‌ای فرمانده معظم کل قوا و رهبر انقلاب اسلامی با یک درجه ارتقاء به درجه سرلشکری رسید.

شهید حاج قاسم سلیمانی به لحاظ دارابودن صفات ارزنده و خصیصه های نیکوی در زمره آن دسته از انسان های نادری قرار گرفت که اکنون به الگویی فراملی تبدیل شده است.
اکنون یک سال از  شهادت و پرواز ملکوتی شهید سلیمانی سپری می شود. سردار سلیمانی از جمله متدین ترین و معتقدترین پاسداران انقلاب اسلامی بود که برای حاکمیت موازین دینی و دفاع از ارزش های والای دین اسلام قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تلاش کرد.

سردار شهید حاج قاسم سلیمانی سال ها در میدان های آتش و خون حضور فعال داشت با وجود ایمان و اعتقاد قلبی به مذهب تشیع و دین مبین اسلام، به افکار و عقاید دینی و مذهبی دیگران احترام می گذاشت همان گونه که برای آزادسازی مناطق شیعه نشین تلاش، برنامه ریزی و فداکاری می کرد، به همان اندازه برای مناطق سنی، ایزدی و مسیحی نشین از خودگذشتگی و رشادت نشان می داد.  

 امنیت نظامی در گرو امنیت اقتصادی

در همین راستا محمدرضا پورابراهیمی در گفت‌وگو با میزان، با اشاره به نقش سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی در تسهیل امور اقتصادی کشور گفت: نگاه بلند سردار سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی در همه ابعاد و موضوعات مختلف کشور مدنظر قرار داشت و این خود یکی از ویژگی‌های سردار دل‌ها بود.

وی افزود: اگر چه بسیاری از مردم ویژگی‌های بارز سردار سلیمانی را در قالب مسائل نظامی می‌گنجانند، اما وقتی به ابعاد وجودی این سردار پی می‌بریم می‌بینیم که وی مجموعه‌ای از جنبه‌های مختلف را داشت که یکی از این جنبه‌ها پرداختن به موضوعات اقتصادی برای کشور بود.

 این نماینده مجلس تاکید کرد: ما در ایام پیش از شهادت سردار دل‌ها ارتباطات نزدیک و جلسات متعددی پیرو بررسی موضوعات استانی و کشوری با وی برگزار کردیم.

پورابراهیمی تصریح کرد: بار‌ها در این جلسات که با وی داشتیم بنده این موضوع را مطرح کردم که ما در کنار اقدامات بزرگ و تعیین‌کننده در کشور‌هایی همچون عراق، سوریه و لبنان نیازمند تعامل در زمینه فعالیت‌های اقتصادی هم هستیم؛ بنابراین این سوال از سردار پرسیده می‌شد که وی چه برنامه‌هایی در این زمینه دارد و چه کار‌هایی را پیشنهاد می‌کند.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: وقتی ما به مباحث ورود می‌کردیم می‌دیدیم که سردار عزیزمان به خوبی به موضوعات اشراف داشته و دوم اینکه حاج قاسم کاملاً به این نکته دقت می‌کردند که نباید تنها ارتباطات منطقه‌ای‌‌مان با کشور‌های اسلامی معطوف به موضوعات نظامی شود و یکی از این ظرفیت‌ها، ظرفیت‌های اقتصادی است.

پور ابراهیمی ادامه داد: امکان سرمایه گذاری ایران در سوریه یکی از مصادیقی بود که سردار سلیمانی در گزارش‌های خود و در جلسات با ما ارائه می‌کرد و اذعان داشت که  این ظرفیت ایجاد شده است؛ به عنوان مثال سردار می‌گفت در بخش معادن این ظرفیت هست و یا در بخش سرمایه گذاری و دسترسی به بنادر در سوریه یک ظرفیت دیگر لذا همه این‌ها نمونه‌ای از این اقدامات است.

پورابراهیمی تصریح کرد: بنابراین حاج قاسم سلیمانی در زمینه همکاری‌های اقتصادی و منطقی یک پدیده بود، حاج قاسم در این زمینه نگاه مسلط به امور داشت.

گلایه حاج قاسم از دولت
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید کرد: همچنین در زمینه حوزه مربوط به تامین اقلام کالای اساسی در کشور بنده یادم هست که یک جلسه خصوصی با ایشان برگزار کردم و گفتم که ما از یک طرف از برخی کشور‌ها طلبکار هستیم و از سوی دیگر نیازمند کالای اساسی. در آن جلسه بنده نظر سردار را در این زمینه جویا شدم و سردار در ان جلسه از دولت گلایه‌مند بود  و البته گفتند که وزیر جهاد کشاورزی وقت - آقای حجتی- تمام تلاش خود را داشته اما بدنه‌ها همکاری نکردند و نمونه بارز این مسئله این بود که حاج قاسم به ما گفت که ما پیگیر تامین کالای اساسی  از سوی کشور عراق به کشور هستیم  تا به نیاز‌های کشور کمک شود.

وی تصریح کرد: حتی سردار یک تیم را در عراق تعیین کرده بود و به بنده اطلاع می‌دادند که این تیم می‌کوشد تا برخی هماهنگی‌ها انجام شود بنابراین سردار مأموریت‌ها را به گروه‌های داده بود که در حوزه مسائل مرتبط با بخش تامین کالا‌های اساسی کشور اقدام و ظرفیت‌های منطقه‌ای را شناسایی کنند.

این نماینده مجلس ادامه داد: همچنین در بخش فروش نفت یکی از ظرفیت‌های مهمی که سردار سلیمانی داشت و به کمک دولت آورد، همین ظرفیت ارتباطات منطقه‌ای با کشور‌های منطقه از جمله عراق، ترکیه و سوریه بود بنابراین سردار سلیمانی دغدغه اقدامات نظامی در منطقه را با اقدامات اقتصادی تلفیق کرده بود و حل مشکلات اقتصادی و افزایش ظرفیت اقتصادی با کشور‌های منطقه را پیگیری می‌کرد.

وی تاکید کرد: بنابراین تشکیل کمیته‌ای از سوی سردار سلیمانی در زمینه حوزه نفت، صادرات نفت و همچنین تامین کالا‌های اساسی و اقلام مورد نیاز در زمینه حوزه کشاورزی از جمله اقدامات اقتصادی شهید برشمرده می‌شود.

پورابراهیمی اظهار داشت: همچنین سرمایه‌گذاری در بخش معادن با سایر کشور‌ها از جمله اقدامات اقتصادی بود که سردار طرح آن را آماده کرده بود و می‌گفت این ظرفیت آماده است و باید همکاری در زمینه‌های دیپلماسی اقتصادی را پیگیری کنیم بنابراین نگاه سردار سلیمانی در کنار موضوعات نظامی و دفاعی تحول در موضوعات اقتصادی کشور بود.

 وی تاکید کرد: به واقع سردار امنیت نظامی را در گرو امنیت اقتصادی می‌دانست و با این نگاه بلند کار می‌کرد و البته خیلی از افراد از این مسائل مطلع نبودند.

نقش ‌سردار شهید سلیمانی در تأمین کالا‌های اساسی پیرو ارتباطات با برخی کشور‌ها

همچنین محمد صالح جوکار در گفت‌وگو با میزان، با اشاره به نقش سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی در تسهیل امور اقتصادی گفت: سردار حاج قاسم سلیمانی در حوزه دفاعی و نظامی شخصیتی بی نظیر بود و در عملیات‌های مختلف موفق عمل کرد.

وی با اشاره به فعالیت‌های حاج قاسم سلیمانی در حوزه دیپلماسی تاکید کرد: حاج قاسم در مبحث دیپلماسی نفوذ زیادی در سطح منطقه و اشخاص داشت.

رئیس کمیسیون شورا‌ها و امور داخلی کشور در مجلس تصریح کرد: به عنوان مثال در جلسه کوتاهی که حاج قاسم با پوتین داشت به راحتی رئیس جمهور روسیه را با خود همراه کرد تا در مسائل سوریه ورود کنند برابر این مسئله بسیار حائز اهمیت بود.

جوکار تصریح کرد: حاج قاسم در میان قبایل و شخصیت‌های سیاسی و مذهبی عراق جایگاه بالایی داشت و از این ویژگی خود در راستای حل برخی مسائل تحریمی کشور استفاده کرد تا برخی از مشکلات اقتصادی کشور حل و فصل شود.

این نماینده مجلس گفت: حاج‌قاسم همچنین در تأمین کالا‌های اساسی پیرو ارتباطاتی که با برخی کشور‌های مختلف داشت توانست تحریم‌ها را دور بزند و برخی امکان اقتصادی را برای مردم فراهم کند.

جوکار اظهار داشت: بنابراین نقش حاج قاسم در مباحث اقتصادی به نفع کشور، کم از نقش ایشان در موضوعات دفاعی نداشت.

ایجاد ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران و عراق با همت سردار شهید سلیمانی

آن طور که حمید حسینی دبیرکل پیشین اتاق مشترک ایران و عراق گفته است مسئولیت پرونده کشور‌های منطقه برعهده سردار شهید سلیمانی بود و در روابط با کشور‌های همسایه خصوصاً در بحث عراق، افغانستان و سوریه هر اتفاقی که افتاده، نتیجه تلاش و برنامه ریزی شهید سلیمانی است.

به گفته حسینی سردار شهید سلیمانی با نگاه امنیتی و سیاسی که داشت به این نتیجه رسیده بود که برای گسترش روابط، نمی‌توان بر پایه سیاست تکیه کرد و باید روابط اقتصادی را هر چه بیشتر پایدار‌تر کرد.

وی با اشاره به تلاش‌های آمریکایی‌ها برای برهم زدن روابط ایران و عراق می‌گوید با این حال فروش انرژی ما در بحث برق و گاز به عراق متوقف نشد و خود عراقی‌ها هم حاضر به مذاکره با آمریکایی‌ها برای قطع روابط اقتصادی با ایران نشدند.

ایجاد ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران و عراق یکی از اقدامات مهم سردار سلیمانی بود که روابط ایران و عراق را متحول کرد و در آن ستاد، همه مسائل اقتصادی دو کشور مورد حل و فصل قرار می‌گرفت.

حسینی معتقد است سردار سلیمانی با ایجاد ستاد بازسازی عتبات در عراق، باعث شد تا روابط ایران و عراق بیش از گذشته مردمی‌تر شود.

راه اندازی بازارچه‌های مرزی در ۱۸ نقطه از مرز نیز از دیگر اقدامات سردار شهید سلیمانی بود و باتوجه به اینکه این بازارچه‌ها در خاک ایران راه اندازی شده بود نیازی به مجوز از مراجع حکومتی عراق نداشت و تجار عراقی به راحتی می‌توانستند با ورود به بازارچه‌ها به خرید و فروش کالا بپردازند.

تجارت خارجی میان ایران و عراق به دلیل تجاوز نظامی رژیم آمریکا به عراق از اوایل دهه ۸۰ تنها محدود به بازار‌های مرزی بود و این طور که آمار‌های گمرک نشان می‌دهد تجارت خارجی ایران و عراق تا سال ۸۳ رقم اندکی بوده است.

با تقویت نقش ایران در منطقه و خروج نیرو‌های تروریست آمریکایی از عراق از سال ۱۳۸۷ تجارت ایران و عراق نیز رنگ و بوی تازه‌ای به خود گرفت به طوریکه شاهد جهش در واردات و صادرات در منطقه بودیم.

با تقویت امنیت در منطقه با تدبیر سردار شهید سلیمانی تجارت خارجی ایران و عراق از کمتر از ۱۰۰۰ میلیون دلار در اوایل دهه ۸۰ به رقم حدودی ۹ میلیارد دلار در سال ۹۷ رسید که رقم قابل توجهی است.

در کنار حجم عظیم مبادلات اقتصادی ایران با عراق، نقش استراتژیک این کشور در دور زدن تحریم‌ها از سوی ایران همواره مورد توجه بوده است چراکه شرایط مناسب اقتصادی میان ایران و عراق در سال‌های گذشته به دلیل فعالیت‌های سردار شهید سلیمانی و اقدامات صورت گفته در زمینه دور زدن تحریم‌ها فراهم شده است.

محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز در همین رابطه می‌گوید شهید سلیمانی فقط فرمانده نظامی نبود بلکه رابطه ایران و عراق را تنظیم می‌کرد.به هر روی نتیجه اقدامات مخلصانه حاج قاسم برای ایرانیان رفته رفته بیشتر آشکار خواهد شد؛ به امید آنکه مشی مدیریتی این قهرمان ملی مورد توجه مدعیان مدیریتی باشد.