بسیج، فهم درست اتحاد، اراده و اخلاص مسلمانان است که با ظهور اسلام تولد یافته و در ملت های مسلمان رشد کرده است. هوشمندی حضرت امام خمینی رحمه الله و عدالت خواهی میلیون ها انسان باایمان، تنها، تبلور دوباره بسیج در عصر حاضر بود.

هفته بسیج، بزرگ داشت جان فشانی هایی است که برای سربلندی این سرزمین صورت گرفته است. گمان غلطی است اگر بسیج را حاصل جنگ تحمیلی یا انقلاب اسلامی بدانیم. بسیج، فهم درست اتحاد، اراده و اخلاص مسلمانان است که با ظهور اسلام تولد یافته و در ملت های مسلمان رشد کرده است. هوشمندی حضرت امام خمینی رحمه الله و عدالت خواهی میلیون ها انسان باایمان، تنها، تبلور دوباره بسیج در عصر حاضر بود.

سازمان بسيج

سازمان بسيج یکی از نیروهای پنجگانه سپاه پاسداران به شمار می‌رود که گردآوری، مدیریت و سازماندهی نیروهای داوطلب مردمی را، در راستای اهداف سازمانی، بر عهده دارد. این نیرو که با نام‌های سازمان بَسیج مستضعفین یا نیروی مقاومت بسیج هم شناخته می‌شود در ۵ آذر ۱۳۵۸ به فرمان روح الله خمینی تشکیل شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ قانوناً رسمیت پیدا کرد و به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تعلق گرفت.

به اعضای این سازمان بسیجی می‌گویند و طبق ماده ۱۳ قانون مقررات استخدامی سپاه، بسیجی به فردی اطلاق می‌شود که داوطلبانه جهت تحقق ارتش ۲۰ میلیونی تحت پوشش سپاه در می‌آید. به موجب همین مادهٔ قانونی بسیجیان به سه دسته «بسیج عادی»، «بسیج فعال» و «بسیج ویژه» یا «پاسداران افتخاری» تقسیم می‌شوند. در جنگ ایران و عراق از بسیجیان بیشتر برای ارسال به صورت داوطلبانه و سازماندهی شده به جبهه‌ها استفاده می‌شد.

اهداف بسیج مستضعفین

اهداف بسیج مستضعفین به نقل از وبگاه آن به شرح زیر است:

- تحقق فرمایش روح الله خمینی مبنی بر تشکیل هسته‌های حزب‌الله

- ایجاد توانایی‌ها و آمادگی‌های لازم دفاعی در آحاد مردم در دفاع از کشور

- ایجاد توانایی‌های لازم رزمی در نیروهایی که توانایی شرکت در عملیات‌های کلاسیک و بزرگ را دارند.

- ایجاد توانایی‌های لازم در آحاد مردم بمنظور کمک به هنگام بروز بلایا و حوادث غیر پیش بینی

- کمک به دولت در امر سازندگی

امنیت؛ ارمغان بسیج

مخالفت دشمنان با تحقق اندیشه های اسلامی، برپایی حکومت عدل را با مشکلات فراوانی روبه رو می کند؛ شیطنت ها و مزاحمت هایی که سلامت جامعه را به خطر می اندازد. نخستین گام برای گسترش مبانی دینی در کشور، ایجاد بستر مناسب و امنیت است. آرامش روانی و آسایش خاطر، عرصه را برای حاکمیت خدا و قانون او فراهم می آورد.
یکی از حیاتی ترین وظایف بسیج، حفظ امنیت کشور است. شرکت پرشور در جنگ تحمیلی، نمونه برجسته ای از حضور موفق بسیج در صحنه امنیت ملی بوده است. اکنون نیز نیروهای بسیجی با گذراندن دوره های گوناگون نظامی، خود را در برابر تهاجم دشمنان خارجی و توطئه های داخلی آماده می سازند.

بسیجی‌ها تمام شدنی نیستند

دشمن میداند که بسیجی‌ها تمام شدنی نیستند. پایش که بیفتد همۀ مردم برای مملکتشان می‌آیند وسط میدان. اصلاً برای همین است که هر روز یک نقشۀ تازه برای خراب کردن بسیج و از بین بردن فرهنگ بسیجی طراحی می‌کنند. هرجایی که کار افتاد دست بچه بسیجی‌ها، آوازۀ نام ایران و ایرانی در جهان پیچید. نمونه‌اش رویان، انرژی هسته‌ای ، دفاع‌مقدس، طرح‌های جهادی، کمک به نیازمندها، نابودی تروریست‌های داعش، پیشرفت‌های علمی و چه و چه.

می‌دانید چرا؟ چونکه بسیجی‌ها َساعت کار ندارند. شب و روز و سرما و گرما برایشان فرق ندارد. دنبال جیره و مواجب نیستند. سن و سال برایشان یک عدد است. دلشان پر می‌کشد برای حل مشکلات مردم. بیماری مردم مریضشان می‌کند. بابت پیشرفت مملکتشان جان می دهند. قلبشان با لبخند کودکان یتیم شاد می‌شود و با اشکشان می‌شکند. بیست هزارتومان داشته باشند نصفش را کارت به کارت می‌کنند به حساب گروه جهادی و موسسۀ خیریه‌شان. وقتی همه خوابند دورهم جمع می‌شوند و فکرشان را روی هم می‌ریزند برای واکاوی مسائل و گرفتاری‌های مردم. دوره‌های آموزشی، تربیتی و آگاهی‌بخشی می‌گذارند تا مهارت فنی و دانش مردم بالا برود. دشمن را از دور رصد می‌نمایند؛ چه در حوزه‌های نظامی و انتظامی و چه در حوزه‌های فرهنگی. گاه هم از خودی می‌خورد و هم از غریبه اما کم نمی‌آورد. تا دلتان بخواهد هم رسانه‌های دشمن برایشان برنامه می‌سازند. با این همه، بسیجی کمافی السابق «خسته نمی‌شه» ...

بسیج یعنی جمعیتی به‌وسعت همۀ اقشار جامعه؛ پیر و جوان، کارمند و کارگر، زن و مرد، معلم و دانش‌آموز، استاد و دانشجو، ورزشکار، مداح، اصناف، شهری، روستایی، عشایر و طلاب. هفتۀ بسیج یعنی هفتۀ ایران. یعنی هفتۀ تلاش یک ملّت برای آزادی و استقلال و آبادانی. یعنی همبستگی و اتحاد و و یکرنگی. یعنی جمهوری اسلامی ایران.

بسیج و جنگ نرم

سالگرد تشکیل بسیج مستضعفین توسط حضرت امام بهانه‌ای است تا به بعدی از مأموریت بسیج و توقع امام از آن بپردازیم. واژه «جنگ نرم» بعد از فتنه ۱۳۸۸ وارد ادبیات سیاسی ایرانیان شد و قبل از آن از مفاهیمی مانند «عملیات روانی» یا «تهاجم فرهنگی» و... استفاده می‌شد.

اکنون که ۳۲ سال از آخرین پیام امام به مناسبت هفته بسیج می‌گذرد می‌توان از زاویه دیگری نیز به آن پیام نگریست. همگان می‌دانند حضرت امام چه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و چه بعد از جنگ تحمیلی هیچ موقع خشونت و سلاح را توصیه نکردند. سخت معتقد بودند اگر مردم همراه نباشند هیچ اقدامی به سرانجام پایدار نمی‌رسد. اما آنچه در این نوشتار به آن می‌پردازیم این است که حضرت امام بلافاصله بعد از اتمام «جنگ سخت» جنگ نرم را پیش‌بینی کرده بودند و آنچه دیگران در آیینه می‌بینند ایشان ۳۲ سال پیش در خشت خام می‌دیدند.

برای فهم اهمیت موضوع ذکر دو نکته نسبت به آخرین پیام امام برای سالگرد تشکیل بسیج ضروری است؛ اول اینکه دستور تشکیل بسیج دانشجو و طلبه (تن‌ها قشری از بسیج که امام بنیان گذاشت) از سوی ایشان بعد از فراغت از جنگ سخت و نظامی بود؛ بنابراین می‌توان گفت امام در چشم‌انداز آینده انقلاب اسلامی جنگی را می‌بینند که محور آن حوزه و دانشگاه است و نه نیروهای مسلح کشور.

دوم اینکه آنچه امام در آخرین پیام از دانشجویان و طلاب بسیجی مطالبه می‌کنند به کلی رنگ و بوی نظامی ندارد. امام در جنگ نرم از داخل جبهه خودی نیز غافل نبودند و از قضا در همین جا برای خود طلب مرگ کردند. تا سال ۷۹ و ۱۱ سال پس از پیام امام بسیج دانشجو و طلبه حق هیچ گونه فعالیت نرم درون دانشگاه را نداشتند. فقط می‌توانستند به میدان تیر و مانور بیرون دانشگاه عزیمت نمایند.

مطالبات امام هم جنبه سلبی دارد و هم جنبه ایجابی. آمیزه‌ای از «ترویج نرم»، «هجوم نرم»، «مقاومت نرم» و «دفاع نرم» بود. نفوذی که از سال ۱۳۹۴ در کشور مطرح شد، حضرت امام آن روز درباره‌اش هشدار داده بودند و یکی از کارهای بسیج دانشجو و طلبه را مقابله با نفوذ اجانب در مراکزشان اعلام کردند (سلبی). اما در بعد ایجابی نیز حل مسائل اعتقادی بسیجیان و ترسیم چارچوب‌های اسلام ناب محمدی (ص) را نیز به این دو مراکز واگذار کردند و پاسداری از استقلال ایران خصوصاً استقلال سیاسی را نیز به این دو مرکز سپردند که: «فرزندان بسیجی‌ام پاسدار اصول تغییرناپذیر نه شرقی و نه غربی باشند.» تاریخ بعد از امام نشان می‌دهد که کانون مبارزه با انقلاب اسلامی و در عین حال کانون دفاع از انقلاب اسلامی در این دو مرکز بوده است.

انحرافات اعتقادی از اسلام مدنظر امام (اسلام سیاسی یا اسلام ناب محمدی (ص)) از حوزه کم بیرون نزده و انقلاب اسلامی بارها با نفوذ اجانب در دانشگاه‌ها تا مرز بحران پیش رفته است. نتیجه اینکه امام راحل برای فردای انقلاب اسلامی نگران دشمنان مسلح خارجی نبودند که نگران جنگ نرم بودند و مرتب نسبت به حفظ سلامت محیط دانشگاه‌ها و دانشسراها (تربیت معلم) هشدار می‌دادند و در خصوص حوزه نیز فرمودند: «استکبار وقتی از نابودی مطلق روحانیت مأیوس شد دو راه را برای ضربه زدن انتخاب نمود. ارعاب و زور و دیگر خدعه و نفوذ در سال‌های اخیر که زور کارگر نشد و راه‌های نفوذ تقویت گردید» و معتقد بودند که اولویت فعلی آن‌ها خدعه و نفوذ است که از مقدس‌نماهای متحجر و بی شعور تا طرفداران اسلام امریکایی را دربرمی‌گیرد.

جنگ نرم امروز درون دینی و درون خانگی است. جنگ فرهنگی غرب شکست خورده و بستر خود را عوض کرده است. یارگیری از درون خانه و تولید پیاده‌نظام، محور جنگ نرم امروز است.

بسیج و شکل‌گیری تمدن اسلامی

شاید بتوان همه دستاوردهای بیان‌شده و بیان نشده شجره تنومند و طیبه بسیج را در قالب فرمایش مقام معظم رهبری در اجتماع بسیجیان در ششم آذرماه سال ۹۸ بیان کرد: «بسیج بزرگ‌ترین شبکه (منحصر به‌فرد) مردمی، فرهنگی، اجتماعی، نظامی در همه دنیاست».

اینک می‌گوییم نگاهی اجمالی به ماهیت، کارکرد، عملکرد و دستاوردهای بسیج بیانگر این حقیقت است که بسیج در مسیر و ریل تمدن نوین اسلامی در حال حرکت است. بر اساس فرآیند پنجگانه تحقق اهداف انقلاب اسلامی، مهم‌ترین هدف انقلاب اسلامی رسیدن به تمدن نوین اسلامی است که لازمه تحقق چنین تمدنی این است که جامعه اسلامی نمونه و الگو بسازیم و ساخت جامعه اسلامی و الگو، بی‌شک مستلزم تشکیل دولت اسلامی (مطلوب امام زمان «عج») است و ویژگی‌ها، مختصات، ماهیت، چیستی و اهداف بسیج در مسیر و در راستای شکل‌گیری دولت اسلامی است و به این ترتیب با قاطعیت می‌توان گفت بسیج در شکل‌گیری جامعه الگوی اسلامی و جامعه مهدوی و تمدن نوین اسلامی نقشی کلیدی و بسیار مهم ایفا می‌کند.

وقتی از نقش کلیدی بسیج برای تحقق تمدن نوین اسلامی سخن می‌گوییم صرفاً موضوع معطوف به عملکرد بسیج نبوده و ویژگی‌ها، ساختار، کارکرد، ماهیت و اهداف شکل‌گیری بسیج را هم شامل می‌شود. بسیج تنها نیرویی است که گویی به شکل منحصر به فرد و جامع و مانع برای تحقق تمدن اسلامی طراحی و ایجاد شده است. نگاهی به «علل شکل‌گیری بسیج»، «ویژگی‌های بسیجیان»، «عملکرد و دستاوردها»، «سیر تکاملی بسیج در چهار دهه پس از انقلاب»، «ساختار»، «فراگیری حضور» و «ماهیت و چیستی» بسیج، به خوبی پرده از این حقیقت بزرگ بر می‌دارد که معمار بزرگ و کبیر انقلاب حضرت امام خمینی (ره) علیه نگاهی فراراهبردی به شجره طیبه بسیج داشته و بسیج را به مثابه بال پرواز جمهوری اسلامی به سمت اهداف مورد نظر می‌دیده و هم از این‌رو است که آن عزیز سفرکرده در وصیتنامه سیاسی الهی، آنچه برای خود در زندگی پس از مرگ از پیشگاه خداوند متعال مطالبه می‌کند محشور شدن با بسیجیان است.

در منظومه فکری، مواضع و سیره عملی امامین انقلاب، بسیج مفهومی جامع و فراگیر از: «دغدغه‌مندی»، «احساس مسئولیت»، «اخلاص»، «خدمت صادقانه»، «تکلیف‌گرایی»، «بصیرت به معنای تشخیص صحیح و به موقع در کنار اقدام صحیح و به موقع»، «ایثار و از خودگذشتگی»، «امید و نشاط»، «مؤمن به اهداف انقلاب» و «بی‌تکلف» است و بدون تعارف، این ویژگی‌ها مختصات انسان کامل برای سربازی امام زمان (عج) و تشکیل جامعه الگوی مهدوی است.

حضور مخلصانه، ایثارگری، فداکاری و جانفشانی بسیجیان در تمام عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی و نظامی انقلاب که دوران هشت سال دفاع مقدس بارزترین جلوه آن است، نه فقط برای ایران بلکه برای ملت‌های مسلمان و احرار و آزادگان جهان درس‌آموز و زمینه‌ساز حکومت مهدوی و تمدن نوین اسلامی است. امروز به برکت الگوی بسیجی و به یمن شکل‌گیری ساختارهای مشابه بسیج در کشورهای منطقه (عراق، سوریه و لبنان) شاهد خروج و عقب‌نشینی ذلیلانه متجاوزان و مستکبران و قدرت‌های غربی هستیم و تردیدی نیست که پاک‌سازی منطقه اسلامی از لوث وجود نحس متجاوزان و استعمارگران و شکل‌گیری دولت‌های برخاسته از متن مردم است و نقش بسیج و تفکر و مرام و رویکرد بسیجی در این راه غیرقابل کتمان است.

نکته مهم و پایانی اینکه تمام ارکان و اجزای نظام، برای تحقق مهم‌ترین هدف نظام اسلامی (ایجاد تمدن نوین اسلامی) باید پا در میدان حمایت همه‌جانبه و تمام عیار از بسیج بگذارند و بدانند که تنها در این صورت است که می‌توان به عبور سریع از موانع و پلشتی‌ها و آسیب‌های ناشی از سوءمدیریت و جبران نقص‌ها و کمبودها امیدوار بود.